نرخ بازگشت سرمایه یا ROI چیست؟

نرخ بازگشت سرمایه یا ROI یک فاکتور مهم است که بیانگر سود مالی دریافتی از یک سرمایه گذاری تجاری خاص است. به عبارت دیگر آنچه را که پس می‌گیرید در مقایسه با آنچه که گذاشته‌اید، اندازه گیری می‌کند.در این مقاله یاد خواهید گرفت که چگونه بازده سرمایه گذاری محاسبه را محاسبه کنید. همچنین علت مهم بودن آن و چالش‌هایی که ممکن است هنگام تعیین ROI با آن روبرو شوید، را خواهید دانست. پس اگر می‌خواهید در سرمایه گذاری‌های خود هوشمندانه‌تر از دیگران عمل کنید، توصیه می‌کنیم که تا پایان این مقاله همراه ما باشید تا نرخ بازگشت سرمایه را بیشتر از پیش درک کنید.

نرخ بازگشت سرمایه چیست؟

نرخ بازگشت سرمایه (Return on investment) یا ROI میزان کارآیی سرمایه گذاری شما برروی کسب و کار خودتان را از نظر میزان درآمدزایی اندازه گیری می‌کند. نرخ بازگشت سرمایه سود یا زیان حاصل از سرمایه گذاری را در قیاس با هزینه اولیه آن اندازه گیری می‌کند. این محاسبه به افراد اجازه می‌دهد تا کارآیی و سودآوری یک سرمایه گذاری را بسنجد و اغلب برای تأثیرگذاری بر تصمیمات مالی، مقایسه سودآوری شرکت و تجزیه و تحلیل سرمایه گذاری مورد استفاده قرار می‌گیرد.

هر زمان که پول یا وقت خود را برروی کسب و کار خود سرمایه گذاری می‌کنید، باید یک نتیجه معین را در ذهن داشته باشید و روش رسیدن به آن را برای اطمینان از سودآوری در نظر بگیرید. محاسبه بازده سرمایه گذاری راهی است برای سنجش اینکه آیا یک تصمیم تجاری به نتیجه می‌رسد.محاسبه ROI همچنین می‌تواند به شما کمک کند تا متوجه شوید که در کسب و کار شما چه چیزی درست کار می‌کند و چه چیزی درست کار نمی‌کند. بنابراین با دانستن آن می‌توانید تغییرات لازم را در کسب و کار خود ایجاد کنید.

نرخ بازگشت سرمایه روشی برای پرسیدن این سوال است که «با سرمایه گذاری این مقدار زمان و پول برای کسب و کارم، چه چیزی بدست خواهم آورد؟» به عنوان مثال اگر کار خود را به دستیار مجازی(VA) واگذار کنید، آیا پولی که می‌پردازید منجر به افزایش درآمد شما می‌شود و اگر چنین است، افزایش درآمد شما چقدر خواهد بود؟ به ازای هر هزار تومانی که برای VA خرج می‌کنید، چه بازدهی اضافی از درآمد کسب می‌کنید؟ نرخ بازگشت سرمایه ایستا و ساکن نیست و متغیرهای زیادی می‌توانند آن را تغییر دهند. بنابراین شما باید ROI را مرتبا محاسبه کنید و در صورت لزوم در کسب و کار خود تغییراتی ایجاد کنید.

چگونه نرخ بازگشت سرمایه را محاسبه کنیم؟

ROI معمولا به صورت نسبت یا درصد نشان داده می‌شود و از تقسیم سود یا سود خالص حاصل از سرمایه گذاری بر میزان سرمایه گذاری بدست می‌آید. به زبان ساده‌تر، نرخ بازگشت سرمایه نسبت سود حاصل از سرمایه گذاری نسبت به مبلغ سرمایه گذاری شده است. می توانید ROI را با تقسیم سود خالص (ارزش فعلی سرمایه گذاری – هزینه سرمایه گذاری) بر هزینه سرمایه گذاری محاسبه کنید.

ROI چگونه کار می‌کند؟

به عنوان مثال اگر شما ۱۰۰۰ دلار در ماه برای تبلیغات کلیکی (PPC) هزینه کنید و ۲۰۰۰ دلار درآمد مستقیم از این کمپین بدست آورید، سود (۲۰۰۰ دلار – ۱۰۰۰ دلار = ۱۰۰۰ دلار) را بر هزینه (۱۰۰۰ دلار) تقسیم می‌کنید تا بازده را پیدا کنید که در این مثال حاصل این تقسیم ۱/۱ است. حال برای محاسبه درصد نرخ بازگشت سرمایه، عدد بدست آمده یعنی عدد ۱ را ضرب در ۱۰۰ می‌کنیم که مقدار ۱۰۰٪ به دست می‌آید. به عبارت دیگر به ازای هر دلاری که برای تبلیغات PPC خرج می‌کنید، یک دلار سود دریافت می‌کنید.

حال اگر شما ماهانه ۱۰۰۰ دلار برای این کمپین تبلیغاتی خرج می‌كردید اما در عوض ۱۲۰۰ دلار فروش می‌کردید، سود شما ۲۰۰ دلار (۱۲۰۰ دلار – ۱۰۰۰ دلار) و بازده سرمایه شما ۲۰۰ دلار (سود) تقسیم بر ۱۰۰۰ دلار (هزینه) = ۰٫۲۰ یا ۲۰٪ می‌شد. به عبارت دیگر به ازای هر دلار هزینه شده در این کمپین، ۲۰ سنت سود دریافت می‌کردید.

شما باید ROI تمام هزینه‌های خود را در نظر بگیرید. یک کامپیوتر سریعتر و جدیدتر چقدر به کسب و کار شما کمک می‌کند؟ آیا پولی که برای یک امکانات تازه خرج می‌کنید منجر به توانایی شما در کسب درآمد بیشتر خواهد شد؟ محاسبه دستاوردهای تصمیمات تجاری این چنینی به شما کمک می‌کند تا سرمایه گذاری‌هایی را انتخاب کنید که به شما در دستیابی به نتایج دلخواه کمک می‌کنند.

زمان و ROI

در حالی که ROI به طور کلی به سرمایه گذاری های مالی مربوط است، اگر زمان خود را به عنوان یک سرمایه گذاری در نظر بگیرید نیز این فرمول به درد شما خواهد خورد. اگر در ماه ۳۰۰۰ دلار درآمد دارید، اما ۶۰ ساعت در هفته در کسب و کار خود کار می‌کنید (۲۴۰ ساعت در ماه)، ROI شما ۳۰۰۰/۲۴۰ یا ۱۲٫۵ است. این بدان معناست که برای هر ساعت کار، فقط ۱۲٫۵۰ دلار درآمد کسب می‌کنید.

با دانستن بازده سرمایه گذاری زمان خود می‌توانید در مدل کسب و کارتان تغییراتی ایجاد کنید که به شما امکان می‌دهد در مدت زمان کمتری درآمد بیشتری کسب کنید. همچنین توجه داشته باشید که ROI همان سود نیست. شما با کسر هزینه های خود از میزان درآمدتان سود را تعیین می‌کنید. اگر در یک ماه ۵۰۰۰ دلار درآمد کسب کنید و هزینه‌های کسب و کار شما ۳۰۰۰ دلار باشد، سود شما ۲۰۰۰ دلار است. ROI اثربخشی هر یک از آن سرمایه گذاری‌ها را اندازه گیری می‌کند که به صورت نسبت یا درصد بیان می‌شود و پاسخ فرمول نرخ بازگشت سرمایه یک مبلغ نیست.

محدودیت‌های ROI

دشواری در محاسبه ROI در این است که درآمدهای شما تا چه اندازه می‌تواند به یک سرمایه گذاری خاص ربط داده شود. به عنوان مثال اگر از تبلیغات اینترنتی یا سئو استفاده می‌کنید، ممکن است نتوانید دقیقا تعیین کنید که افزایش درآمد شما نتیجه مستقیم سئو بوده است زیرا سایر عوامل(به عنوان مثال شبکه‌های اجتماعی) نیز ممکن است منجر به افزایش بازدید شوند. به ویژه سنجش و اندازه گیری رسانه‌های اجتماعی نیز ممکن است دشوار باشد، اگرچه ابزارهایی وجود دارد که می‌تواند به انجام این کار کمک کند. مثلا فیسبوک آمارها و ابزارهایی را در اختیار کاربران قرار می‌دهد و بسیاری از ابزارهای مدیریت شبکه‌های اجتماعی نیز تجزیه و تحلیل ارائه می‌دهند. علیرغم تمام این‌ها باز هم به سختی می‌توان فهمید که آیا ورودی کاربران از شبکه‌های اجتماعی منجر به فروش شده است یا نه.

علاوه بر این در بیشتر موارد مخاطبان و مشتریان در اولین برخورد خود با شما، هیچ هزینه‌ای را بابت محصول یا خدمات شما پرداخت نمی‌کنند. شاید در ابتدا آن‌ها شما را از طریق یک تبلیغ اینترنتی پیدا کنند، سپس شما را در شبکه های اجتماعی دنبال می‌کنند و بعد در خبرنامه شما ثبت نام کرده و در آینده از شما خرید می‌کنند. سوال این است که کدام یک از این‌ها منجر به فروش شده است و هرکدام چند درصد در فروش تاثیر داشته‌اند؟ می‌توانید استدلال کنید که تبلیغ اینترنتی این کار را انجام داده زیرا این مشتری احتمالی را به شما معرفی کرده است، اما ممکن است یک پست در شبکه‌های اجتماعی یا یک ایمیل از طرف شما منجر به فروش واقعی شود.

بازاریابی رایگان اغلب به معنای سرمایه گذاری شخصی برروی زمان است که ارزش مالی دارد و شما می‌توانید از آن برای تعیین بازگشت سرمایه استفاده کنید. به عنوان مثال اگر می‌دانید وقت شما هر ساعت ۵۰ دلار است و روزانه یک ساعت برروی اینستاگرام می‌گذرانید تا درآمد کسب کنید، می‌توانید درآمد حاصل از تلاش‌های خود در شبکه‌های اجتماعی را بر ۵۰ دلار تقسیم کنید. در مثال بالا ROI خود را با یافتن سود خالص محاسبه می‌کنید: ۱۰۰۰ دلار در افزایش فروش – ۵۰ دلار هزینه یک ساعت زمان = ۹۵۰ دلار. ۹۵۰ دلار بر ۵۰ دلار تقسیم کنید و عدد بدست آمده ROI 19.0 یا ۱۹۰۰٪ خواهد بود که نشان دهنده بازگشت فوق العاده سرمایه شماست.

جوانب مثبت و منفی استفاده از ROI

مانند هر معیار سودآوری دیگر، در استفاده از ROI مزایا و معایبی نیز وجود دارد. در این بخش از مقاله به معرفی و توضیح نکات مثبت و منفی استفاده از نرخ بازگشت سرمایه خواهیم پرداخت.

جوانب مثبت ROI

به طور کلی استفاده از ROI برای سنجش و ارزیابی و همچنین تصمیم گیری‌های مختلف نکات مثبت و سودمند بسیاری دارد و جوانب مثبت آن بر جوانب منفی‌اش ارجحیت دارد.

• سادگی: فرمول نرخ بازگشت سرمایه فقط به چند ورودی نیاز دارد و یک مقدار خروجی واحد را فراهم می‌کند و باعث می‌شود که این فرمول راهی ساده برای ردیابی کارایی و سودآوری باشد.
• روشن بودن: برای تحلیل نتیجه این فرمول نیازی به علم و دانش زیادی نیست و حاصل این فرمول بسیار روشن و واضح است. عدد مثبت نشان دهنده بازده مثبت است در حالیکه عدد منفی نشان دهنده ضرر است.
• انعطاف پذیری: فرمول نرخ بازگشت سرمایه برای انواع سرمایه گذاری‌ها مانند کمپین‌های بازاریابی، خرید سهام، وسایل نقلیه، بازسازی منازل و موارد دیگر کار می‌کند.
• کاربرد گسترده: ROI می‌تواند برای کاربری‌های بسیار متنوعی مانند سنجش میزان کارایی، اندازه گیری میزان سودآوری، تجزیه و تحلیل تصمیمات تجاری و موارد دیگر استفاده شود.
• جزئی و اختصاصی بودن: از آنجا که ROI بازده یک سرمایه گذاری واحد را اندازه گیری می‌کند، شرکت‌ها می‌توانند سودآوری هر واحد تجاری را برای بهینه سازی عملکرد خود و افزایش درآمد ردیابی کنند.

جوانب منفی ROI

همانطور که می‌دانید هیچ چیز در جهان عاری از ایراد نیست و به طبع حتی فرمول‌های ساده مانند ROI نیز شامل این قاعده هستند. در اینجا چند مورد از معایب فرمول نرخ بازگشت سرمایه را باهم بررسی می‌کنیم.

• درصد خطا: استفاده از مقادیر ورودی اشتباه منجر به ROI نادرست می‌شود. یکی از رایج ترین اشتباهاتی که مردم هنگام محاسبه ROI مرتکب می‌شوند اشتباه گرفتن جریان وجوه نقدی و سود است که در نتیجه منجر می‌شود تا بازده مورد انتظار بسیار بالاتر باشد. علاوه بر این برای محاسبه ROI مفید ابتدا باید مقدار پایه خود را تعیین کنید تا سود افزایشی را محاسبه کنید. در مثال بازاریابی فوق، این به معنای تلاش برای تعیین میزان واقعی فروش به دلیل فعالیت بازاریابی است.
• واریانس: فرمول استاندارد ROI شامل سود/هزینه است، اما تعریف این ورودی‌ها بسته به سیاست‌های حسابداری یک شرکت متفاوت است. عواملی مانند بهره، مالیات و سود خالص در مقابل سود ناخالص می‌توانند بر نتیجه تاثیر بگذارند و این کار مقایسه دقیق شرکت‌ها را دشوار می‌کند.
• استدلال‌های احتمالی نادرست: ROI شاخص خوبی برای نشان دادن میزان سوددهی است، اما همیشه تصویر کامل را در نظر نمی‌گیرد. سرمایه گذاری‌هایی که ROI پایین تری دارند اما به طور کلی کسب و کار شما را بهبود می‌بخشند، نمی توانند نادیده گرفته شوند. اگر هر شرکتی فقط به افزایش ROI خود بپردازد ممکن است حتی از پیشرفت و توسعه باز بماند.
• دستکاری و اعمال نفوذ: مدیران واحدهای کسب و کارها می‌توانند با تغییر سیاست‌ها و محاسبات حسابداری، کاهش هزینه‌های ورودی یا حتی کنار گذاشتن تجهیزات قدیمی و در عین حال کاربردی، بازده سرمایه گذاری را دستکاری کنند. این عمل می‌تواند هزینه ها را کاهش دهد یا بازدهی را افزایش دهد تا حتی عملکردهایی که برای کل شرکت مضر باشد هم توهم عملکرد قوی را ایجاد کند.
• نادیده گرفتن زمان: سود ۱۰٪ در یک دوره یکساله بهتر از سود ۱۰٪ در طی دو سال است، اما هنگام اندازه گیری سودآوری یک سرمایه گذاری، ROI مدت زمان دوره سرمایه گذاری را در نظر نمی‌گیرد. این امر می‌تواند منجر به این شود که سرمایه گذاران یا مدیران به دلیل عدم اطمینان از بازده یا تمایل به کسب سودهای کوتاه مدت نسبت به سودآوری بلند مدت از سرمایه گذاری‌های جدید پرهیز کنند.

یک ROI خوب چیست؟

ROI مثبت لزوما به معنای نرخ بازگشت سرمایه خوب نیست، زیرا بازده باید با سایر سرمایه گذاری‌های دارای مشخصات ریسک مشابه مقایسه شود. به طور کلی هرچه درصد ROI بیشتر باشد، بازده سرمایه گذاری بیشتر خواهد بود که نشان دهنده افزایش بازدهی و سودآوری است. با این حال نرخ بازگشت سرمایه همیشه تصویر کاملی را ارائه نمی‌دهد. به این دلیل که سرمایه گذاری‌هایی که ROI کمتری دارند می‌توانند از مزایای دیگری مانند پتانسیل رشد طولانی مدت برخوردار باشند. بنابراین مهم است که پیش از تصمیم گیری مالی سایر معیارها را نیز در نظر بگیرید.

آیا روش‌های مختلفی برای محاسبه ROI وجود دارد؟

پاسخ این سوال مثبت است. فرمول اصلی ROI می‌تواند در موارد مختلفی مورد استفاده قرار گیرد، اما تغییرات دیگری نیز وجود دارد که می‌تواند برای کاربردهای دیگر مورد استفاده قرار گیرد.

• نرخ واقعی بازگشت (RRR): این روش بازگشت سرمایه را پس از اعمال تاثیر تورم، مالیات و سایر عوامل خارجی اندازه گیری می‌کند.
• ROI سالانه: این روش بازدهی را اندازه گیری می‌کند که یک سرمایه گذاری در یک سال ایجاد می‌کند. در این حالت نرخ بازگشت سرمایه گذاری با تقسیم ROI به تعداد سال‌های سرمایه گذاری محاسبه می‌شود.
• ارزش فعلی خالص (NPV): این روش محاسبه به افراد اجازه می‌دهد تا ارزش فعلی سرمایه گذاری را بر اساس پیش بینی‌های مربوط به تورم درآمد آینده آن محاسبه کنند.
• بازگشت دارایی (ROA): این روش سود شرکت را به ازای هر ۱ دلار دارایی‌های آن اندازه گیری می‌کند.
• بازگشت سهام سرمایه (ROE): این فرمول میزان سود هر شرکت به ازای هر ۱ دلار سهام شرکت که در اختیار سهامداران است را اندازه گیری می‌کند.

نرخ بازگشت سرمایه در بازاریابی

بازاریابی حیطه‌ای از کسب و کار است که محاسبه نرخ بازگشت سرمایه به ویژه در آنجا امری معمول به شمار می‌رود، زیرا بازاریابی اغلب بر اساس کمپین‌های فردی انجام می‌شود. محاسبه نرخ بازگشت سرمایه برای کمپین‌های بازاریابی شما می‌تواند در مورد کارآمدترین روش کسب سود از طریق استراتژی بازاریابی به شما کمک کند و می‌تواند به عنوان شواهدی از موفقیت در هنگام تنظیم کمپین‌های بازاریابی مشابه برای آینده مورد استفاده قرار گیرد.

برای درک هرچه بیشتر از موضوع قصد داریم از یک مثال کاملا ساده استفاده کنیم. فرض کنید که شما به دنبال مشاهده نرخ بازگشت سرمایه یک کمپین بازاریابی برای فروش یک محصول هستید. در اینجا می‌توانید مبلغ سرمایه گذاری شده در بازاریابی محصول را از سود ناخالص حاصل از محصول کم کنید و سپس این رقم را بر مقدار سرمایه گذاری بازاریابی تقسیم کنید. بنابراین اگر شرکت شما ۱۰ هزار دلار برای بازاریابی سرمایه گذاری کرده باشد و شما محاسبه کرده باشید که سود ناخالصی که این کمپین برای این محصول ایجاد می کند ۱۷۰۰۰ دلار است، معادله شما بدین شکل است:

(۱۷۰۰۰-۱۰۰۰۰)/۱۰۰۰۰ = ۰٫۷

حال باید عدد بدست آمده را در صد ضرب کنید و ROI شما در اینجا ۷۰٪ است. همه اینها با اعداد رند خوب ساده به نظر می رسند، اما در واقعیت ماسئلی فراتر از این ها وجود دارد. برای تعیین هزینه کامل باید هر هزینه ای را که به فعالیت بازاریابی اختصاص داده شده تعیین کنید، اما سود ناخالص آن نیز بدست می‌آید.

روش‌های ساده برای بهبود نرخ بازگشت هزینه

پاسخ این پرسش به شخص شما بستگی دارد، اینکه شما یک شرکت هستید یا یک سرمایه گذار. برای یک شرکت سه روش ساده برای بهبود ROI وجود دارد:

• افزایش فروش
• افزایش قیمت‌ها
• کاهش هزینه‌ها

اگر یک سرمایه گذار هستید، بازگشت سرمایه شما به آنچه که برای سرمایه گذاری انتخاب می‌کنید و با چه شخصی(خود شرکت) سرمایه گذاری می‌کنید، بستگی دارد. اگر می خواهید بازده سرمایه گذاری خود را به حداکثر برسانید، می‌توانید از راه‌های زیر استفاده کنید:

• با یافتن راه‌های کم هزینه برای سرمایه گذاری، هزینه‌ها را کاهش دهید.
• صندوق سهام خود را متنوع کنید و سهام‌های متنوعی داشته باشید.
• از حساب‌های دارای مزیت مالیاتی که به آن‌ها دسترسی دارید، استفاده کنید.

رشد کسب و کار شما با ROI

با محاسبه و در نظر گرفتن شاخص نرخ بازگشت سرمایه می‌توانید بخش‌های مختلف کسب و کار خود را تحلیل و بررسی کنید. می‌توانید مشکلات مختلف را در بخش‌های گوناگون رهگیری کرده و آن‌ها را حل کنید تا هم کسب و کار شما برای خودش رشد کند و هم درآمد شما افزایش پیدا کند. فقط همیشه به یاد داشته باشید که هیچگاه تنها با در نظر گرفتن یک معیار نمی‌توانید به یک هدف دست پیدا کنید. مشکلات کسب و کارها و راه حل‌های آن‌ها همگی چندعاملی هستند و نمی‌توان فقط با اتکا به یک یا دو معیار راه حلی برای یک مشکل پیدا کرد.

آیا تا قبل از خواندن این مقاله با مبحث نرخ بازگشت سرمایه آشنایی داشتید؟ حالا که با این مقوله آشنا شدید آیا تصمیم دارید در کسب و کار خود از این معیار کمک بگیرید؟ نظر و پیشنهاد خود را در پایین همین مطلب برای ما بنویسید و همچنین پیشنهاد می‌کنیم پادکست رایگان این مقاله را نیز بشنوید.