منتور کیست و چه تاثیری بر کیفیت انتخاب های ما می گذارد؟

همه انسان‌ها در مقاطعی از زندگی خود نیاز به یک مشاور یا راهنما پیدا می‌کنند تا به آن‌ها در رسیدن به اهدافشان کمک کند. این اهداف می‌توانند مربوط به شغل آدم‌ها، تحصیلات یا حتی روابط آن‌ها باشند. منتور (Mentor) یا مشاور دقیقا همان کسی است که بخاطر داشتن تجربه، دانش یا حتی سن بالاتر می‌تواند به فردی دیگر مشاوره بدهد. منتور و منتورینگ می‌تواند نقش مهمی در موفقیت و خوشحالی انسان‌ها در زندگیشان داشته باشد. با توجه به اینکه منتورینگ اشکال، تکنیک‌ها و اهداف مختلفی دارد چگونه تشخیص دهیم منتور مناسب برای ما چه کسی است و چطور می‌تواند در رسیدن به اهدافمان به ما کمک کند؟ تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید تا به تمام سوالات شما درمورد منتور و منتورینگ پاسخ دهیم.

منتور کیست؟

منتور فردی است که به عنوان یک مشاور یا مربی به افرادی که در زمینه‌ای خاص دارای تجربه، دانش یا اطلاعات کم هستند کمک می‌کند. در رابطه بین منتور و منتی (فردی که مشاوره دریافت می‌کند) اصل بر در دسترس بودن منتور برای دادن توصیه‌های کاربردی، حمایت، پشتیبانی و پاسخگویی به سوالات منتی است. در چنین رابطه‌ای منتی از مورد حمایت قرار گرفتن اهداف و علایقش بهره‌مند خواهد شد و منتور از اینکه مورد اعتماد قرار گرفته راضی و خشنود است. 

منتور به شما کمک می‌کند مهارت‌های خود را ارتقا دهید، تصمیمات بهتری بگیرید و دستاوردهای بیشتر و باکیفیت‌تری در زندگی اجتماعی، تحصیلی و شغلی خود کسب کنید. در حقیقت منتور تجربیات و دانش خود را در اختیار شما قرار می‌دهد تا با دیدی بازتر و واقع‌گرایانه‌تر در زندگی تصمیم‌گیری کنید. معمولا یک منتور حرفه‌ای فردی است که منتی می‌تواند به او اعتماد کند و در هنگام صحبت کردن درمورد مشکلاتش با او احساس راحتی و آرامش داشته باشد.

تاریخچه منتور و منتورینگ

واژه منتور از شخصیتی دقیقا به همین نام در داستان ادیسه هومر الهام گرفته شده است. در این داستان منتور پیرمردی است که شاید به ظاهر فرد مهمی در زندگیش نبوده اما از طرف آتنا، الهه خرد در یونان نزد جوانی فرستاده می‌شود تا او را در موقعیت دشواری که به آن گرفتار شده مشاوره و یاری دهد. علاوه‌ بر این‌ها در مذاهب هندویسم و بودیسم نیز اشاره‌هایی به افرادی شده که در شرایط و موقعیت‌های مختلف به طور مثال در کلیساها به افراد دیگر مشاوره می‌دادند.

واژه منتور در نیمه دوم قرن بیستم در آمریکا مفهومی جدی‌تر و گسترده‌تر یافت و منتورینگ به عنوان یک حرفه مشخص شناخته شد. بر این اساس منتور فردی بود که مشکلات مردم را شناسایی و به آن‌ها کمک می‌کرد تا مشکلاتشان را برطرف کنند. به تدریج نقش منتورینگ در موفقیت‌های شغلی افراد در آمریکا پررنگ‌تر شد تا جایی که افراد در هر جایگاه و موقعیت شغلی برای رسیدن به موفقیت‌های بیشتر به سراغ منتورها می‌رفتند و از راهنمایی و مشاوره آن‌ها بهره‌مند شوند. واژه منتور سرانجام در اوایل دهه ۱۹۹۰ وارد واژگان رسمی آمریکا شد.

برخی از انواع منتور 

انواع مختلفی از منتورها با حوزه‌های تخصصی متفاوت وجود دارند که براساس موقعیت خود می‌توانیم از آن‌ها مشاوره بگیریم. یافتن یک منتور مناسب و حرفه‌ای که براساس نیاز ما دارای دانش و تجربه تخصصی باشد نخستین گام در بهره‌مندی از منتورینگ است. مراجعه به فردی اشتباه نه‌تنها کمکی به موفقیت ما نمی‌کند بلکه با گمراه کردن ما می‌تواند حتی نقش منفی در زندگیمان داشته باشد. بنابراین ابتدا بهتر است با انواع منتور آشنا شویم تا بتونیم انتخاب مناسب‌تری داشته باشیم.

منتور همکار

این نوع منتور می‌تواند یکی از همکاران یا فردی همتای شما باشد که در حوزه کاریتان تجربیات و دانش بالایی دارد و به این ترتیب می‌تواند برای شما نقش مشاور را ایفا کند. منتور همکار لزوما فردی نیست که با شما در یک محل کار می‌کند. او می‌تواند در محلی جدا از شما کار کند اما حوزه فعالیت او با حوزه کاری شما مشابه یا یکسان باشد. منتور همکار مسیری که قرار است در زندگی حرفه‌ای خود طی کنید را پیش از شما پیموده و در نتیجه تجربیات ارزشمندی دارد که می‌تواند آن‌ها را در اختیار شما بگذارد. بدون شک داشتن منتور همکار تاثیر زیادی بر میزان و سرعت موفقیت افراد خواهد داشت.

به طور مثال فردی به تازگی وارد یک کمپانی شده و قرار است در بخش فروش محصولات فعالیت کند. این فرد راهی طولانی در پیش دارد تا با روحیات و نیازهای مشتریان آشنا شود و مهارت‌های فروش را یاد بگیرد. اگر بخواهد به تنهایی این مسیر را طی کند قطعا زمان زیادی طول می‌کشد تا با تمام فنون کارش آشنا شود. در اینجا حضور یک منتور همکار می‌تواند به معنی پیمودن نیمی از راه باشد، منتور با ارائه تجربیات خود به فرد تازه وارد کمک می‌کند وقت و انرژی کمتری صرف آزمون و خطا بکند و در نتیجه، مسیر حرفه‌ای خود را با سرعتی بیشتر طی کند.

منتور شغلی

منتور شغلی کسی است که به افراد کمک می‌کند مسیر شغلی مناسبی را انتخاب کنند. مسیری که با استعداد‌ها، مهارت‌ها و علایق افراد سازگاری بیشتری دارد و فرد با ورود به چنین مسیری شانس موفقیت و خوشحالی بیشتری در زندگی خواهد داشت. منتور شغلی برای افرادی که در ابتدای سنین جوانی قرار دارند، می‌تواند فردی بسیار تاثیرگذار و مهم باشد. مشاور شغلی با استفاده از روش‌های مختلف استعداد، علایق و توانایی‌های فرد را به صورت دقیق شناسایی می‌کند و با ارائه مشاوره دقیق او را در مسیر شغلی درستی قرار می‌دهد.

منتور زندگی

منتور یا مشاور زندگی به فرد کمک می‌کند مشکلات زندگی خود را بشناسد و درمورد آن‌ها بهترین تصمیم را بگیرد. مشاور زندگی با ارائه راهنمایی‌ها و توصیه‌های تخصصی به منتی یا مشاوره‌گیرنده، باعث می‌شود فرد از شرایط سختی که در آن گرفتار شده رهایی پیدا کند و به سراغ موقعیت‌ها و فرصت‌های جدید برود. به طور مثال فردی پس از چندین سال فعالیت در یک شرکت دیگر از بودن در آنجا احساس خوشحالی و رضایت نمی‌کند اما به دلیل سال‌های متمادی فعالیت در آن شرکت، توانایی یا شجاعت خارج شدن از آن را ندارد. در اینجا یک مشاور زندگی می‌تواند به فرد کمک کند با نگاهی واقع‌گرایانه شرایط خود را بسنجد و با شجاعت و اطمینان و قدرت تصمیم گیری بالا راهی را انتخاب کند که موجب موفقیت و خوشحالی بیشتر او می‌شود.

افراد گاهی در روابط کاری خود نیز دچار مشکل می‌شوند و نیاز به راهنمایی و مشاوره پیدا می‌کنند. در اینجا هم حضور یک منتور یا مشاور زندگی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد. داشتن روابط و رفتار صحیح در حوزه کاری تاثیر زیادی بر موفقیت آدم‌ها می‌گذارد و باعث کاهش تنش‌ها در فضای کار می‌شود. کمک گرفتن از مشاور زندگی در حوزه روابط کاری باعث می‌شود افراد به جای آن‌که انرژی خود را صرف تنش‌های موجود در روابط کاری کنند آن را صرف خلق موقعیت، کسب موفقیت‌های بیشتر و در نهایت ایجاد حس بهتر در زندگی حرفه‌ای خود کنند.

منتور هویتی

زمانی که افراد در زندگی هویت جدیدی پیدا می‌کنند ممکن است با چالش‌های مختلفی روبرو شوند و برای حل این چالش‌ها نیاز به راهنمایی داشته باشند. به طور مثال زمانی که یک دختر ازدواج می‌کند یا زمانی که زنی تبدیل به یک مادر می‌شود ممکن است با نقش و هویت جدید خود به سادگی کنار نیاید یا حتی نخواهد این موقعیت جدید شخصیتی را بپذیرد. منتور هویتی در چنین شرایطی می‌تواند بسیار کمک‌کننده باشد چرا که یک مشاور هویت با تجربه با داشتن اطلاعات بیشتر خود می‌تواند زمینه پذیرش نقش جدید را برای این افراد فراهم و در نهایت آرامش خاطر بیشتری برایشان ایجاد کند.

ویژگی های یک منتور خوب چیست؟

انتخاب آگاهانه منتور اهمیت زیادی دارد زیرا این فرد کسی است که شما به او اعتماد می‌کنید و برای حل مشکلات زندگی خود از او راهنمایی می‌خواهید. بهترین فرد برای شما فردی است که هم در ارتباط با مشکلتان تخصص و تجربه کافی دارد و هم رفتار او برای شما آرامش‌‌دهنده و اطمینان‌بخش است. یک منتور خوب دارای ۴ ویژگی مهم است که در ادامه به آن‌ها اشاره خواهیم کرد:

۱. داشتن تجربه و دانش

مهم‌ترین ویژگی برای یک منتور خوب، داشتن تجربه و دانش متناسب با مشکلات منتی است. تجربه این شخص باید به طور چشمگیری از فرد مشاوره‌گیرنده بالاتر باشد تا بتواند کمکی موثر به او کند. البته این بدین معنا نیست که نگاه منتور با نگاه منتی دقیقا یکسان باشد، گاهی بهترین نتیجه در رابطه بین منتور و منتی زمانی حاصل می‌شود که منتور زاویه نگاهی کاملا متفاوت با منتی دارد. این دقیقا همان عاملی است که به فرد مشاوره‌گیرنده کمک می‌کند تا به مشکل خود با دیدی متفاوت بنگرد و در نهایت بتواند آن را حل کند. بنابراین نکته مهم در ارتباط با دانش و تجربه این است که منتور در جایگاهی مشخصا بالاتر از منتی قرار داشته باشد.

۲.داشتن حس همدلی

یکی دیگر از ویژگی‌های منتور خوب، داشتن حس همدلی با منتی است. منتور باید به فردی که به او مراجعه کرده عمیقا اهمیت بدهد و صادقانه تمام تلاشش را بکند تا مشکل او را برطرف کند. حس همدلانه منتور باید آنقدر مشهود باشد که منتی اطمینان حاصل کند برای حل مشکل خود به فردی مراجعه کرده که دقیقا به اندازه خود او برای مشکلش اهمیت قائل است و تا پایان این چالش با او همراه خواهد بود.

۳. داشتن قدرت خلاقیت

داشتن خلاقیت برای یک منتور ویژگی ارزشمندی محسوب می‌شود. منتور باید بتواند برای تمام موقعیت‌ها و چالش‌های مختلفی که مراجعینش با آن‌ها روبرو هستند راهکاری ویژه داشته باشد. گاهی این چالش‌ها یا شخصیت فرد مشاوره‌گیرنده آنچنان منحصربه‌فرد است که ممکن است هیچ کدام از تجربیات پیشین منتور چاره‌ساز نباشد. بنابراین یک منتور خوب کسی است که در کنار تجربه و دانش بالا دارای قدرت خلاقیت نیز باشد.

۴. داشتن صداقت

صداقت را می‌توان مهم‌ترین ویژگی یک منتور خوب معرفی کرد. چالش فرد مشاوره‌گیرنده زمانی برطرف خواهد شد که مشاورش با او صداقت کامل داشته باشد و واقعیت‌ها را به او گوشزد کند. داشتن حس همدلی و مهربانی و رعایت شرایط منتی که ممکن است به لحاظ روحی نیز دچار آسیب شده باشد نباید باعث شود منتور حقایقی که با تجربه و دانش بیشتر خود به آن‌ها آگاه است را از منتی پنهان کند. 

مزایای داشتن منتور در زندگی چیست؟

مزیت‌های زیادی برای داشتن منتور و منتی بودن وجود دارد. همچنین تفاوتی ندارد در کدام بخش از زندگی خود از حضور یک منتور بهره می‌برید، وجود یک مشاور و راهنما در هر صورت می‌تواند کیفیت زندگیتان را بالاتر ببرد و شما را نسبت به ورژن قبلی خود موفق‌تر و خوشحال‌تر کند. در ادامه به این سوال که داشتن منتور چه مزیت‌هایی دارد؟ پاسخ خواهیم داد:

آشنایی سریع با فضای کار جدید

داشتن منتور در محل جدیدی که در آن شروع به کار کرده‌اید به شما کمک می‌کند در مدتی کوتاه‌ با سیاست‌ها، انتظارات، روتین و فرهنگ محیط جدید آشنا شوید. تمام این‌ها باعث می‌شود سریع‌تر با شغل جدیدتان خو بگیرید و زودتر به جایگاهی که در ذهنتان وجود دارد، نزدیک شوید. منتور شما در این موقعیت کسی است که سابقه کاری طولانی‌تری نسبت به شما در آن محیط دارد.

توسعه مهارت ها

این شخص می‌تواند از طریق مشاوره و راهنمایی به منتی کمک کند تا مهارت‌هایش را توسعه دهد یا مهارت‌هایی که از آن‌ها برخوردار ولی بی‌خبر است را شناسایی کند. همه افراد ممکن است براساس علایقی که دارند شروع به یادگیری مهارت‌هایی خاص کنند اما به هر دلیلی بعد از یک مدت آن‌ها را کنار بگذارند. گاهی ممکن است فرد مهارتی را به صورت کامل یاد بگیرد اما ایده‌ای برای استفاده از آن نداشته باشند. در هر صورت کمک گرفتن از یک مشاور می‌تواند به این افراد کمک کند از این گنجینه‌ها در جهت رشد، موفقیت و خوشحالی بیشتر خود استفاده کنند.

برخوردار شدن از فرصت های جدید

برنامه منتورینگ در محل کار یک فرصت عالی برای تازه‌واردان است که از طریق آن بتوانند با افراد مهم و تاثیرگذار در محل کار خود آشنا شوند. درمورد برنامه منتورینگ در ادامه این مقاله بیشتر توضیح داده خواهد شد. هر فضای کار دارای بی‌نهایت موقعیت برای رشد و ترقی است اما برای افراد تازه‌کار ممکن است مدتی طول بکشد تا بتوانند برای خود جایگاهی در شبکه افراد مهم پیدا کنند. حضور مشاور در کنار این افراد به آن‌ها این فرصت را می‌دهد که سریع‌تر وارد این شبکه شوند و از مزیت‌ها و موقعیت‌های آن استفاده کنند. برنامه منتورینگ در محل کار بخصوص در فضاهایی که روش دورکاری دارند بسیار کاربردی است.

داشتن فرصت کار بر روی اهداف بلندمدت

افرادی که در سنین جوانی برای خود منتور انتخاب می‌کنند نسبت به سایر افراد همسن و سال خود شانس بیشتری برای رسیدن به اهداف بلندمدتشان دارند. منتور می‌تواند از منتی بخواهد اهداف خود را در زندگی مشخص کند و سپس براساس این اهداف برای او برنامه‌ریزی کند. این برنامه یک دستور عمل جامع برای زندگی منتی خواهد بود، منتی براساس اهدافی که حالا به کمک منتور برایش روشن‌تر شده و با استفاده از برنامه‌ای که در اختیار دارد می‌تواند مهارت‌های خود را در یک جهت مشخص توسعه دهد و گام به گام به هدف خود نزدیک‌تر شود. 

منتورینگ چیست؟

برنامه منتورینگ روشی است که سازمان‌ها، موسسات و کمپانی‌ها برای ارتقا کیفیت محیط کار خود از آن استفاده می‌کنند. در این برنامه آن‌‌ها به صورت رسمی یا غیر رسمی فضایی ایجاد می‌کنند که در آن هر فرد این موقعیت را داشته باشد که با همکاران باتجربه‌تر و باسابقه‌تر خود تعاملی موثر داشته باشد و از راهنمایی‌های او در جهت ارتقا موقعیت خود و بهبود کیفیت فعالیت‌هایش در سازمان بهره ببرد. 

در سازمان‌ها و موسساتی که برنامه منتورینگ به صورت رسمی وجود دارد، جداولی طراحی می‌شود که در آن نقش هر عضو به عنوان منتور یا منتی مشخص شده‌ است. سپس وظایف منتور‌ها در آن نوشته و مشخص شده که هر منتور به چه شکلی می‌تواند به منتی خود کمک کند. اما بخش مهم این جداول بخش «نتیجه کلیدی» است که در این بخش انتظار و اهدافی که از تدوین این برنامه در نظر گرفته شده مشخص شده است. 

جداولی که برای این کار در نظر گرفته می‌شوند مشخص‌کننده هدف کلی هر برنامه منتورینگ، وظایف هر منتور در مقابل منتی برای رسیدن به آن هدف و نتیجه‌ای است که کارفرما از تدوین این برنامه در نظر دارد. به این ترتیب منتور دقیقا می‌داند که مسیر مشاوره و همیاری خود را بر چه اساس پیش ببرد و در انتهای مسیر به طور مشخص چه دستاوردی برای سازمان کسب خواهد کرد.

منتور و منتورینگ، مسیری کوتاه تر به سمت موفقیت

داشتن فردی در زندگی که بتواند در موقعیت‌های جدید یا دشوار به ما مشاوره بدهد و در حل مشکلات کنارمان باشد تا حد زیادی بر کیفیت زندگی ما تاثیر می‌گذارد. ما در هر موقعیت و شرایطی می‌توانیم از حضور منتورها در زندگی خود بهره ببریم. گرچه افراد بیشتر ترجیح می‌دهند در فضاهای کاری از حضور منتور در کنارشان استفاده می‌کنند اما در بسیاری دیگر از شرایط زندگی هم منتورینگ می‌تواند به کیفیت زندگی ما کمک کند. به طور کلی هدف از انتخاب منتور در زندگی این است که با کمک تجربه‌ها و دانش این افراد بتوانیم موفق‌تر و شادتر زندگی کنیم. در حقیقت منتور کسی است که نسبت به ما تجربه، سابقه، دانش یا حتی سن بیشتری دارد و به این ترتیب می‌تواند به ما کمک کند مسیری که در پیش داریم را با سرعت بیشتر و مشکلات کمتری طی کنیم.

منتور و منتورینگ به شکلی که امروزه آن‌ها را می‌شناسیم مفاهیمی جدید هستند اما به دلیل تاثیرات مثبتی که در زندگی افراد داشته‌اند، تا جایی پیش می‌روند که به سرعت جایگاهی ویژه در زندگی افراد برای خود پیدا کنند. در حال حاضر بسیاری از سازمان‌ها و شرکت‌های بزرگ در دنیا برنامه‌های منتورینگ مشخص برای کارکنانشان تدوین کرده‌اند تا از اثرات مثبت این تعامل در فضای کار خود بهره‌مند شوند. اگر این مقاله برای شما مفید بود پیشنهاد می‌کنیم مقاله مربوط به برنامه توسعه فردی را نیز مطالعه کنید. شما تا به حال تجربه منتور یا منتی بودن را داشته‌اید؟ منتورینگ چگونه در زندگی شما تاثیر گذاشت و چه موقعیت‌هایی برایتان خلق کرد؟ لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما و همراهان همیار آکادمی در زیر همین پست به اشتراک بگذارید.